Yazar & Yorumcu: Derya CESUR
Müzik: Armand AMAR
Tag mektup
Mağlubiyet

Kırmızı, sağlam ve oldukça iri bir nar, boşlukta olanca hızıyla düşmekteydi. Çok geçti artık. Generalin çelikten iradesi bu düşüşü engelleyecek etkinliğini yitirmişti. Sadece o sonsuz boşlukta narın süratle düşerken çıkardığı sessizliği duyabiliyordu. Bu düşüş, belki de Generalin tüm yaşamı boyunca karşılaşacağı ilk mağlubiyetinin yolculuğuydu.
Generalin içinde, derinlerinde, ıssızlığını fırsat bilip örümceklerin ağlar ördüğü koyu bir karanlıkta, nar; ıstırap veren bir çarpmayla bir daha bir araya getirilemez biçimde onlarca, yüzlerce tanelerine ayrılarak dağıldı. Bir çağın kapanıp yeni bir çağın başlaması gibi, yeni bir devir başlıyordu.
Odanın kapısı iki muhafız tarafından açıldı. İçeriye giren ise General Annett’di. Bu kez üzerinde savaş kıyafetleri yoktu. Saçları, miğferinin içine kolayca girebilmesi için toplanmış da değildi. Annett ayaklarının zemine değip değmediğinin anlaşılamayacağı bir hafiflikle ilerledi. İçerideki ışığın kaynağı olan şöminenin önünden geçerek Generalin koltuğuna oturdu. Onu tuvale nakşetmek için bekleyen bir ressama poz verircesine başını kaldırdı ve bakışlarını Generale yöneltti.
Generalin üzerinde Annett’in aksine savaş kıyafetleri vardı. Önce miğferini çıkarıp Annet’in ayakları önüne bıraktı. Ardından keskin bir metal sesi duyuldu. Kılıcıydı bu! Onu da çıkarıp miğferinin yanına bıraktı. Son olarak tüm bedenini kaplayan üst zırhını da çıkarıp bir köşeye fırlattı. Üzerinde sadece çelik örgü iç zırhı kaldı.
General birkaç adım atıp Annett’e yaklaştı. İlk kez onu bu kadar yakından ve üzerinde savaş kıyafetleri olmadan görüyordu. Hiçbir noktasını kaçırmadan izlemek istiyordu. Omuzundan arkaya toplanmış saçlarına dikti gözlerini, alnının başladığı sınırlara dek izledi. Bir şey arıyordu. Bulursa belki zamanı geri alabilir, tanelerine ayrılıp paramparça olan narı tekrar bir bütün hale getirebilirdi.
Annett’in yeşil gözlerini uzun kirpikleri koruyordu. Sanki birer tuzaktı, her bir kirpiği zehire bandırılmış, birazdan olanca hızıyla yerlerinden fırlayacak, Generalin gözlerine saplanıp onu kör edecekti. Kaşları, Generalin ordusunun okçu birliklerinin yayları gibi kalın ve karşısındaki kişiye kendisini zavallı hissettirecek bakışların azametini arttırır nitelikte çatıktı. Burnu, hafif çıkık elmacık kemikleri arasında, kusursuz, minyatür bir mısır sütunu gibi uzanıyordu. Generalin aksine yüzünde en ufak bir yara izi yoktu. Bunca savaşa girmiş bir savaşçı için bu imkânsızla eş değer bir durumdu. Dudaklarına carmin sürmüş, dalgalanarak yanan şömine ateşinin aydınlattığı bölgeleri parlıyordu.
Generalin gözleri, Annett’in boynunda sağlı sollu aşağı uzanan kaslara ve onların bittiği yerde kutsal kilise kâsesine benzeyen boğaz çukuruna bakıyordu. Tek bir yara izi yoktu. Bu nasıl olabilirdi? Gerdanı, henüz başlamamış bir savaşın meydanı kadar doğal ve genişti. Teni ay gibi parlıyordu. Omuz başlarından kavisle aşağı inen kırmızı elbisesi memelerini saklıyor, korsenin sıkıştırdığı göğüsleri elbisesinin içinden dışarı taşıyordu. Bedeninin geriye kalan tüm yerlerini elbisesi kapatmıştı.
General; doğal, beşeri ve sosyal bilimlerin her türlüsünü iktisap etmiş, savaş sanatlarının inceliklerini öğrenmiş, tüm bu edinimlerinin hamuruyla yoğrulmuş bedeni ve ruhunun bir bütün olduğu, komuta ettiği ordusuyla kimsenin karşılaşmak istemediği, kadınların yatağına girmek için türlü entrikalar sahnelediği ve mağlubiyeti hiç yaşamamış bir komutan, hükümdardı.
Uğrunda Truva Savaşının başladığı Helen’e âşık olmuş başta Paris ve diğerleri olmak üzere hepsine lanetler yağdırırdı. Cleopatra’nın oyuncağı olmuş Roma Kralları Sezar ve Markus Anthonius’u zayıf kişilikler olarak görür, halklarına ihanet ettiklerini düşünürdü. Elde edemediği Anne Boleyn için ülkesinin topyekûn din değiştirmesine neden olan Kral VIII.Henry’yi yerden yere vururdu.
Adına aşk denilen o duyguya kapılmayı bir zayıflık olarak görür, hatta böyle hastalıklı bir duygunun varlığına inanmazdı. Bu, arsız, iradesiz, zayıf bir şımarıklıktan başka bir şey değildi. Peki, ne oldu da General’in gardı Annett karşısında yere indi. Ne oldu da böylesine çelikten bir iradeye sahip, başını gövdesinden ayırdığı insan sayısının bile kayıt altına alınamayacak kadar fazla olduğu bir şövalye, Annett karşısında başını öne eğdi.
Annett genç miydi? Hayır, Kırk iki yaşında hala savaşlarda aktif rol alan bir komutandı ve Bavyera Hükümdarının kızıydı. Annett güzel miydi? Evet, güzeldi fakat bu Generalin gardını düşürmek için bir neden olamazdı. Oysa ki Generalin kollarını ve yatağını nice güzel, genç ve soylu kızlar şereflendirmişti.
O başı öne eğdiren; Annett’in bilgeliğiydi! Komuta ettiği ordunun klasik savaş taktik ve tekniklerini kullanmaması, onu arzulayan onca soylu, prens ve kraldan hiç birinin elde edemeyişi, önceleri siyasi ilişkiler için mektuplaşmaya başladığı General ile şimdilerde kanlı bir fikir savaşına dönüşen edebiyat ve felsefe mektupları. General, fiziki hükümdarlığının yanı sıra zihnen de hükmedebilmeliydi ölümlü bir insana. Bunu başaramadığı bir insan, hele ki bir kadın hiç olmamıştı. Ama sayısı yüzleri geçen uzun mektuplar sonunda farkına vardı ki; Annett, et ve kemikten çok ötesiydi. Yeri geldiğinde yürümeyle aşılamayacak bir çöl, yüzerek geçilemeyecek bir göldü. Generalin zihninde teşkilatlanıp zırha büründürdüğü kelime orduları, Annet’in topraklarına girmeye korkar olmuştu. Öyle yok olurcasına bir mağlubiyet yaşamasalar da büyük kayıplar vererek geri dönüyorlardı.
Şöminenin ateşi odanın içini ısıtmış, Karşı duvara yansıyan kızıl ateş gölgeleri adeta dansa durmuştu. Annett gözlerini kendinden ayırmayan Generale seslendi: “Seninim General!”
General, hiçbir savaş zaferi sonunda şimdi içinde hissettiği duyguları yaşamamıştı. Tüm vücudunda, özellikle ellerinde bir titreme oluştu. Kalp ritmi düzensiz, zihni içinde her daim hazır bekleyen ordusu özensizdi. Annett’a yaklaşıp ellerini tuttu ve ayağa kaldırdı. Annett teslimiyeti kabul etmişçesine sadece bekliyordu. Kısa bir süre sonra Generalin titreyen dudaklarını dudaklarında hissetti, dudakları ıslandı, dili ise Generalin sıcak dilinin meraklı dokunuşlarına maruz kalıyordu.
General, burnunu Annett’in çenesinin altına dayadı. Burnunu derisinden hiç ayırmadan koklayarak aşağı iniyor, olanca gücüyle kokusunu içine çekiyordu, burnu Annett’in göğüsleri arasına geldiğinde, kokusunu içine çekmeye devam ederek öylece bekledi. Az sonra Annett omuzundan kurtardığı elbisesini yere bıraktı. Korsesini çözmesi için Generale döndü.
General korsenin iplerini çözerken beraber olduğu diğer kadınları düşünüyordu. Düşündükçe dehşet içinde kalıyor, Annett’e sahip olmanın verdiği hazzın yüceliğini, bunun sadece basit bir cinsel birliktelik değil bir fetih olduğunu düşünüyordu. Bir maddenin, kalenin, şehrin ya da bir insanın fethi değil, bir bilgeliğin fethiydi bu. Bugüne dek beraber olduğu kadınların kapladığı alanın sadece et ve kemikten oluşan bedenleri kadar olduğunu düşündü. Ne sahip oldukları güzellik, ne sahip oldukları gençlik, ne de sahip oldukları kusursuz vücutları Generalin gözünde bir önem ifade ediyordu. Annett’in kapladığı alan ise et ve kemikten çok ötesiydi; o somut bir gerçeklik değil, soyut bir bilgelik, yücelikti. Bedeni ise bu bilgeliğe yuva olmuş bir kaleydi. Onunla bütünleşmek, boşluklarını doldurmak, adeta kutsal bir görevin son aşaması gibiydi.
Korse Generalin ayakuçlarına düştü. Annett’i kendine çevirip burnunu yine göğüsleri arasına dayadı. Önce göbeğine, oradan bacak arasına doğru yol aldı. Annett hem Generalin sıcak nefesini, hem de dilinin ıslak dokunuşlarını teninde hissediyordu. Şömine ateşinin titrek kızıl gölgesine karışan inlemeler, saatlerce sürdü.
General şömineye birkaç odun daha atıp, ayakta çırılçıplak bekleyen Annet’in önünde şövalye çöküşünü gerçekleştirdi. Boynunu öne ve aşağı eğdi. Yüzünde vakur bir tebessüm, içinde galip bir huzur vardı. Annett yere eğilip Generalin kılıcını aldı. Onun da yüzünde vakur bir tebessüm, içinde galip bir huzur vardı. Havaya kaldırdığı kılıcı tüm gücüyle Generalin boynuna indirdi. Generalin başı bedeninden kanlar içinde ayrılıp Annett’in ayakları önüne düştü.
Kırmızı, sağlam ve oldukça iri bir nar, boşlukta olanca hızıyla düşmekteydi. Çok geçti artık. Generalin çelikten iradesi bu düşüşü engelleyecek etkinliğini yitirmişti. Sadece o sonsuz boşlukta narın süratle düşerken çıkardığı sessizliği duyabiliyordu. Bu düşüş, belki de Generalin tüm yaşamı boyunca karşılaşacağı ilk mağlubiyetinin yolculuğuydu.
General terler içinde şiddetle titreyerek gözlerini açtı. Etrafında eşleri ve hekimi vardı. Gördüğü rüya ile şu an gördükleri arasında gelip giderken taşlar bir anda yerine oturdu. Hekim ellerini elleri arasına aldı. Biliyordu ki bu sıtma nöbetlerinin artık sonuncusuydu. Titremesi kademeli olarak azalan Generalin zihninde tek bir şey vardı: Annett! Ve son kez gözlerini yumdu. Hekim oda içinde bulunanlara dönüp seslendi: General öldü!
O sırada çok uzaklarda bir şatoda, mum ışığında mektubunun son kelimelerini yazıyordu Annett: “Mağlupsun General!”
Özkan SARI
Müsaadenle!

Hiç parmaklarını kırmak istedin mi?
Ben bazen istiyorum, her zaman değil, ne zaman sana yazmak için alsam kalemi elime, ayak tabanımla ezmek istiyorum parmaklarımı. Tutamasınlar kalemi, basamasınlar daktilo tuşlarına… Olmuyor! Duyguları parmaklar üretmiyor, bir yer var insanın içinde, hissettiğin ama öyle ultrason, röntgen, mr, tomografi gibi cihazlarda gözükmeyen. Duyguları parmaklar üretmiyor, bazısı kalp diyor, bazısı gönül, bazısı ruh diyor, bazısı hormonların işi… Bilmiyorum! Sadece hissediyorum. Suçu yok parmakların, onlar sadece elçi! Hem kırsam ne olacak? Hislerimi kelimelere dönüştüremezsem eğer birbiri üzerine yığılıp kalacaklar içimde bir yerlerde; havasız kalacaklar, çürümeye yüz tutacaklar, kokuşacaklar, zehirleyecekler beni… Ve doktorlar tahlil üstüne tahlil, röntgen üzerine neler isteyecekler neler… Sonra; bir şey göremiyoruz diyecekler!
Bugün Pazar, sabah erkenden kalkıp çıkınca sokağa, koca şehir bana aitmiş gibi hissediyorum. İşte böyle zamanlarda duyabiliyorum beton arasında kalmış tek tük ağaçların hışırtılarını, işte böyle zamanlarda dinliyorum sesleri şehrin homurtusuna galip gelen serçe cıvıltılarını. Bir de Ekimin veda hazırlığı eşlik ediyor tüm olan bitene… Hani demiştim ya bir yer var insanın içinde, hissediyorum, bir şeyler oluyor, ya bir fidan tomurcuklanıyor ya da bir ağaç yaprak döküyor.
Gecenin çiyi hala üzerinde duran bir bank bulup oturuyorum. Yine böyle zamanlarda garip bir şey oluyor, kimseye söylemedim daha önce ilk sana söylüyorum. Ne zaman sana yazmak için hazırlansam, dışarıdan bana doğru yürüyen birilerini görüyorum. Ne oluyor biliyor musun? Göğüs kafesimin oradan içime giriyorlar. Belki zihnim bana oyun oynuyor bilmiyorum, ama hissediyorum… Hani demiştim ya bir yer var insanın içinde, işte oralarda dolaşıyorlar.
Seni hiç görmedim ben. Ne gördüm ne de sesini duydum. Var mısın onu da bilmiyorum. Varsın da bir bütün değil gibisin. Hem bedenin hem ruhun parçalanmış da saklanmış başka başka insanların bedenleri ve ruhları içine!
Zaman zaman denk geliyorum sanki bir parçana;
Alamıyorum bazen gözlerimi bir kadının gözünden,
Dinlemeyi bırakıp uzaklaşamıyorum bazen bir kadının sesinden.
Bazen bir yerlerde okuduklarımı sen yazdın sanıyorum,
Bazen de güneşi arkasına almış bir yüzün siluetine kanıyorum.
Sen misin? Diye sorasım geliyor; soramıyorum.
Sen değilsin; biliyorum!
Merak etme okumuyor kimse, önceleri sayfa sayfa saklardım da şimdilerde atıyorum çöpe…
Sana yazmak, bana yazmak gibi…
Hiç parmaklarını kırmak istedin mi?
Ben bazen istiyorum, her zaman değil, ne zaman sana yazmak için alsam kalemi elime, ayak tabanımla ezmek istiyorum parmaklarımı. Tutamasınlar kalemi, basamasınlar daktilo tuşlarına… Olmuyor!
Onların suçu yok! Duyguları parmaklar üretmiyor.
Bak! Kalabalıklaşıyor sokaklar. Homurdanıyor arabalar.
Duyulmuyor artık ağaç hışırtıları, serçe cıvıltıları.
Göğüs kafesimden geri çıkıyor birileri, uzaklaşıyorlar.
Hani demiştim ya bir yer var insanın içinde;
İşte…
Müsaadenle!
Özkan SARI
Bir otel odasında…

Sana yazarken özgür hissediyorum kendimi.
Yapay kuluçkalarda olgunlaşmasını beklediğim yumurtalar gibi değil de ardı ardına sıraya girmiş tırtılların seremonisi gibi bir bir kanat çırpışlarının sesleri duyuluyor kelimelerimin. Sen siyahsın, beyazsın deyip yargılamadan hiçbirini…
Sana yazarken çocuk hissediyorum kendimi.
Smokin giydirip, öyle okunduğunda kimsenin anlamadığı cümleler kurmuyorum mesela, aksine üstü başı kirli, gülüşü sihirli, kendisi sabi kelimelerimi tutuşturuyorum el ele…
Sana yazarken sonbahar hissediyorum kendimi.
Öyle vakur, güneşiyle ısıtan, beyazıyla göz kamaştıran, yeşiliyle neşe katan mevsimler gibi değil de bir yanı yaprak döken, bir yanı sararıp solan, bir yanı hüzne boğan, bir yanı yağan, bir yanı esen, bir yanı özleyen… Bak; işte ben! Diyebildiğim sonbahar gibi…
Sana yazarken çıplak hissediyorum kendimi.
Öyle esvaba bürünmeden, yalancı kokular sürünmeden, derinleşmiş çizgilerimi gizlemeden, saçlarımı taramadan; anadan üryan. Dokunur da ayva tüylerin tenime, değer göbeğin göbeğime, bedenimin titremesini, kanımın kaynamasını duy diye…
Ne göründüğüm gibi olabiliyor, ne de olduğum gibi görünebiliyorum bu hayatta… Işık vuran yüzeylerim aydınlık oluyor da diğer yanım hep karanlıkta kalıyor. Karanlıkta bir çocuk dolaşıyor, geçerim de aydınlık tarafa; büyürüm diye korkuyor. Sana yazarken göründüğümü değil, olduğumu emanet ediyorum sayfalarda… Aydınlığımı görüyorsun da gel dolaş diye karanlığımda!
Merak etme okumuyor kimse, önceleri sayfa sayfa saklardım da şimdilerde buruşturup atıyorum çöpe…
Sana yazmak, bana yazmak gibi…
Çok uzaktaymışsın da ama bir o kadar yakın gibi…
Sanki hep varmışsın da aslında hiç yokmuşsun gibi…
Zebercet simalı bir resepsiyon görevlisinin olduğu, karanlık bir Ekim akşamının, karanlık dar sokaklarında bir otel odasından yazıyorum sana bu satırları. Birazdan da buruşturup atacağım çöpe… Merak etme okumuyor kimse, bilmiyor da sana yazdığımı.
Sana yazarken hissetmiyorum kendimi.
Bedenim burada da ruhum sanki astral bir yolculukta,
Ben hep yazıyormuşum da sen hep okuyormuşsun gibi…
Sanki hep varmışsın da aslında hiç yokmuşsun gibi!
Aydınlık gibi… Karanlık gibi…
Bitti.
Özkan SARI
Tyke

Merhaba insan. Benim adım Tyke… Ben bir filim.
Size bu satırları demir parmaklıklı, bedenimin anca sığdığı, herhangi bir yöne doğru özgürce hareket edemediğim hücremden yazıyorum.
Şu anda 19 yaşımdayım. Nerede doğduğumu bilmiyorum fakat küçüklüğümden beri bu dar ve pis yerlerde tek başıma yaşıyorum. Sirklerde ve eğlence parklarında çalışıyorum.
Bazen rüyalarımda daha önce hiç görmediğim yerler görüyorum. Ucu bucağı belli olmayan yeşil düzlükler, masmavi rengiyle geniş göller, tenimi yakarcasına bana dokunan ulu güneşi görüyorum. Büyüklü küçüklü yüzlerce fil görüyorum… Uyandığımda ise sıvasız bir duvar, yanımda kendi pisliğim, önümde ara sıra biraz saman görüyorum.
Yoruldum…
Her gün, gündüzleri terbiyecim ve bakıcım tarafından çivili sopalarla ve demir çubuklarla dövülüyorum. Akşamları yüzlerce insanın karşısında tehlikeli gösteriler yapmaya zorlanıyorum. Eğer benden istenilen hareketleri yapamazsam, ışıltılı gösteri gecelerinin sonunda, karanlıkta önce dövülüyor sonra aç ve susuz bırakılıyorum.
Acı çekiyorum…
Her hafta yüzlerce kilometre, dar bir kafeste sağa sola çarparak yolculuk yapıyorum. Ayaklarım dayanamıyor. Doymuyorum, kuru ottan başka bir şey vermiyorlar. Kana kana su hiç içemedim. Vücudumun her yerinde yaralar oluştu. Tedavi etmiyorlar ve gün geçtikçe daha çok canım yanıyor.
Bazen rüyalarımda daha önce hiç yemediğim şeyler yiyorum. Farklı farklı ağaçlardan yapraklar, gür çayırlıklarda çeşit çeşit otlar. Billur nehirlerden hortumumdan taşarcasına su içiyorum. Ve hortumumdan sırtıma püskürtüyorum. Çamurlarda doyasıya uzanıyorum… Uyandığımda içi boşalmış bir su testisi, hortumumda içi derinleşmiş acı veren bir yara görüyorum.
Korkuyorum…
Artık bedenim yorgun, gönlüm yorgun, benden istenileni yapamaz oldum. Yapamadıkça dövüyorlar… Hastayım, anlamıyorlar… İnsanlara zarar vermekten korkuyorum. Kaçıp gideyim diyorum buralardan, belki rüyalarımda gördüğüm yerleri bulurum!
Bir süre önce Pennsylvania’da, dayanamayıp sahneden kaçtım ve binanın kapılarını kırdım, yakaladılar. Ardından üç ay sonra Dakota’da terbiyecimin beni çivili sopayla dövdüğü sırada yine dayanamayıp terbiyecimi ezdim kaçtım, yakaladılar.
Kendimi buraya ait hissetmiyorum…
Bu acılara, bu işkencelere, bu açlığa-susuzluğa, bu sevgisizliğe, bu acımasızlığa, bu derin yaralara, bu bitmez yollara, bu soğuk duvarlara, bu insanlara daha ne kadar süre dayanabilirim bilmiyorum.
Bazen rüyalarımda daha önce hiç görmediğim yerler görüyorum. Uçsuz bucaksız yeşil düzlükler. Masmavi geniş göller, nehirler… Yüzlerce fil görüyorum omuz omuza çamur deryalarında. Tam 86 tane ateşten Anka kuşu görüyorum, beni olduğum yerden kaldırıp bulutların üzerine bırakıyorlar. Kapattığım gözlerimi açıyorum… Ve karşımda annemi görüyorum…
Kaçıp gideyim diyorum buralardan… Belki rüyalarımda gördüğüm yerleri bulurum!
(1993 Tyke / Hawthorn sirki)
Buraya kadar olan bölümü Tyke kendi yazdığı mektupla bize anlattı. Mektubu yazdığından bir yıl sonra yaşananları da ben anlatayım size:
1994 yılıydı, Honolulu’da gündüz yapılan bir sirk gösterisi sırasında yaşadıklarına artık dayanamayan Tyke kendini kaybetti ve yüzlerce seyircinin önünde terbiyecisini ayaklarıyla ezerek öldürdü. Tyke’i sakinleştirmeye gelen bakıcısını da ağır yaralayıp kaçarak çıkış kapısına doğru koşmaya başladı. Kaçmasını engellemek için demir kapıyı kapatmaya çalışan sirk görevlisini de yaralayarak ana caddeye ulaştı. Yoğun trafikte araçlara ve insanlara aldırmadan var gücüyle koştu. Çok zaman geçmeden polis ekipleri Tyke’in etrafını sardı. İki araç arasında bekleyen Tyke’a tabanca, av tüfekleri ve hafif makineli silahlarla ateş etmeye başladılar. Tyke’in vücuduna tam 86 adet mermi isabet etti. Kanlar içerisinde olduğu yere yığılan Tyke yaklaşık iki saat sonra 20 yaşındayken öldü.(Tyke’in vurulma ve ölüm anındaki canlı görüntülerini cesaretiniz varsa Youtube’den izleyebilirsiniz.)
Tyke’in ölümünün ardından birçok vatandaş Honolulu belediyesine, devlete ve Hawthorn şirketine yüzlerce dava açtı. Sirkler konusunda geniş çapta protesto ve boykotlar gerçekleşti. A.B.D’de hayvanlar açısından sirk koşullarının iyileştirilmesine yönelik yeni yasalar çıkarıldı.
Yine de günümüzde gelinen noktaya baktığımızda birçok sirkte hayvanlar terbiye edilmek için işkencelere maruz kalmakta ve kötü beslenme, barınma koşullarında doğal yaşam alanlarından uzakta hayatlarını sürdürmekteler.
Eğer bir gün bir sirke gitmek isterseniz aklınıza lütfen TYKE gelsin.
Yukarıdaki fotoğraf Tyke ölmeden dakikalar önce çekildi.
Umarım şimdi rüyalarında gördüğü yerlerdedir.
Özkan SARI