Hepimiz insan denilen canlı türüne aitiz. Vücutlarımızın hayatını devam ettirebilmesi için ihtiyaç duyduğu her şey aynı. Hepi topu kırk bin kilometre çevresi olan küre biçimli bir toprak parçası üzerinde yaşıyoruz. Ama gece çöküp, modern mağaralarımıza çekilip ışığı karanlığa mağlup ettiğimiz an hepimiz bambaşka hayatlar yaşıyoruz.

Ben çok beceremem öyle insan üzerine felsefi konuşmalar yapmayı. Daha önceleri hiç düşünmedim bu konular üzerinde. Hatta hiçbir konu üzerinde düşünmedim desem yalan olmaz. Bir gün geldi ve öyle bir şey oldu ki; işte o gün bugündür insan üzerine düşünür dururum… Nasıl olur da her şeyiyle aynı olan bu canlı türü düşünsel ve duygusal düzlemde birbirinden bu kadar farklı olabilir. Nasıl olur da insan dışındaki diğer canlı türlerinin yaratılışlarına muhalif hareketleri çok nadir durumlar dışında gözlenemezken, insan denilen canlı türü hayvan deyip geçtiğimiz canlılar kadar bile istikrarlı olamaz. Bu durumu sadece; insanda “akıl ve düşünme gücü” mevcut diyerek açıklamak doğru bir yargı mıdır?

İşte, insanların bu farklılıklarının satır aralarında saklı bir yaşanmışlık sizlere aktarmak istediğim ve o insanları sizlerin de tanımanızı istemem.

Otuz iki yaşımdaydım kızım Müjgan’a hamile kaldığımda. Hamile kaldığımı öğrendiğim gün başka bir gelişme daha yaşandı. Uçak motor teknikeri olan eşime yurt dışından bir firmadan iş teklifi geldi. Daha önce ne ben ne de eşim hiç yurtdışına çıkmamıştık. Karar vermek çok zor oldu bizim için; yüksek sayılabilecek bir maaşla yurtdışında yaşayıp doğacak kızımıza daha güzel bir gelecek kurabiliriz diye düşünüyorduk ama bir taraftan da ailemiz ve yakınlarımızı bırakıp gitmek, yeni bir ülkede yaşamanın zorlukları karşısında tedirgin oluyorduk. Uykusuz geçen birkaç gecenin ardından kararımızı verdik; gidiyorduk.

Aradan henüz bir ay gibi bir süre geçmişti ki yeni bir dünya bize kapılarını açtı. Yeni yuvamız Finlandiya’ydı artık. Eşimin çalıştığı havacılık şirketine ait şehir dışında konuşlu, yaşayanların hepsinin şirket çalışanı olduğu yaklaşık otuz haneli bir köydü burası. Eşim çabuk uyum sağladıysa da ben aynı uyum başarısını gösteremedim. Hamileliğimin de katkısıyla engel olamadığım ağlama nöbetleri bir anda tüm neşemizi kaçırdı. Yaşadığımız köyün şehre uzak olması ve kuzeye yakın olmasından kaynaklı soğuk havası, komşularımızla iletişim kuramamam, eşimin uzun çalışma saatleri, evimizin kültürümüzden çok uzak mimarisi bile psikolojime olumsuz anlamda katkı yapıyordu. Karnımdaki bebeğimin sağlığından bile endişe eder olmuştum. Eşimin üzülmesini istemediğim için onun yanında neşeli olmaya çalışıyor, bir şeyler belli etmemeye gayret gösteriyordum ama nafile… Aniden boğazıma bir yılan gibi çöreklenen ağlama nöbetlerine engel olamıyordum. Kâbus gibi geçen ilk ayların ardından yavaş yavaş kendimi daha iyi hissetmeye başlayacaktım.  

Köyümüzde yedi kıtadan, tam on dört farklı milletten insan yaşıyordu. On günde bir şirketin düzenlediği akşam yemeklerine tüm köylü katılıyor, aileler birbiriyle yakınlaşma imkânı buluyordu. Dil bilmemem büyük bir sorun olsa da samimiyetin ve iyi niyetin ayrı bir dil olduğunu burada öğrenecektim. Hamile olmam ve köyün şehre olan uzaklığı dil öğrenme konusunda elimi kolumu bağlasa da vakit buldukça eşimle dil öğrenme üzerine çalışıyorduk.

Aylar birbirini kovaladı ve Müjgan’ı kucağımıza aldık. Babam doğumu Türkiye’de yapmadığım için bize darılsa da bu süreçte yalnız olmama razı olmadığı için annemi bir müddet kalması için yanımıza göndermişti. Müjgân hayatımıza yeni bir anlam katmıştı. Komşularımızın yakın ilgisi ve annemin yanımda oluşu bu süreçten güçlenerek çıkmamama yardımcı oldu.

Kışı atlatmış ve ilkbahara merhaba demiştik. Annem doğrudan bize söylemese de babamın daha fazla yalnız kalmasına üzüldüğünü anlıyorduk. Baharın ortalarında annemi yolcu ettik.

Artık komşularımla anlaşabiliyor, derdimi anlatabiliyordum. Hemen hemen otuz hanenin hepsi de bir bütün olmuş; dil, din, ırk farklılıkları, ortak değerin “insan” olduğu bu küçük köyde çoktan çöpe atılmıştı.

Köyün en küçük bireyi olan kızımız Müjgan, aynı zamanda tüm köyün maskotu oluvermişti. Yaz geçti… Sonbahar geçti… Kış geçti ve biz yeni bir ilkbahara tekrardan merhaba dedik.

Asıl hikâye de burada başlıyor. Sona yaklaştıkça duygularıma hâkim olamayacağımı biliyorum, üzüntü ve mutluluğun, umutsuzluk ve umudun harmanında, insan denilen canlının yeri geldiğinde ne olamayacağı, yeri geldiğinde ne olabileceğinin ayrımında duygularıma hâkim olamayacağımı iyi biliyorum. Titreyen parmaklarım, buğulu gözlerim ve doğru kelimeleri seçmede kalemime yardımcı olmakta zorlanabilecek kalbim adına şimdiden sizden özür dilerim.

Müjgan on sekiz aylık olmuştu. Önceleri fark edemediğimiz bir gariplik dikkatimizi çekmeye başladı. Henüz anlaşılabilir kelimeler söyleyemiyordu ve göz göze temasın dışında seslenişlerimize tepki vermiyordu. Önceleri olumsuz bir durum olduğunu kabul etmek istemesek de çok zaman geçmeden bir hastaneye gittik; kızımız Müjgan sağır ve dilsizdi.

Şimdi burada o an hissettiklerimi size aktarabilmem pek mümkün değil. Başına gelmeyen bir insanın benim hissettiklerimi anlayabilmesi de pek mümkün değil. Elbet hastalıklar ve ölüm bu dünyanın bir gerçeği, çoğu zaman bu gerçeği görmezden geliyoruz ve bu gerçek ile yüz yüze kalmış insanlar adına acımasız, fevri, empatiden yoksun düşünceler, söylemler vücuda getiriyoruz. Hepimiz yapıyoruz bunu ve hepimiz gün gelip bu gerçeklerin suratımıza okkalı bir tokat atabileceği ihtimalini görmezden geliyoruz.

Evet, kızımız Müjgan doğuştan sağır ve dilsizdi. Gerek doğum sonrası kontrollerde, gerek on sekiz aylık bir süreçte bizim bu durumu fark edemememizin azabı vicdanımızı dağlıyordu, belki de bu azap tesellimiz oluyordu, bilemiyorum. “Neden kızımız?” sitemi ve “Buna da şükür!” duası arasında savrulup durduk bir müddet. Sonuçta tedavisi yoktu ve bizi bambaşka bir hayat bekliyordu.

Müjgân iki yaşını doldurur doldurmaz işaret dili öğreten bir kursa kaydolduk. Düzenli aralıklarla kursa devam ediyor, kızımızla beraber işaret dilini öğreniyorduk. İki yaşındaki bir kız çocuğu ve bu kız çocuğunun ailesi olarak bizim için hiç de kolay olmadığını tahmin ediyorsunuzdur.

Bu süreçte komşularımızın tüm ilgisi ve iyi niyetine karşın onlarla görüşmüyordum. Topraklarımın hediyesi genlerimde taşıdığım; “Alay ederler”, “Hor görürler”, “Dışlarlar”, “Üzerler” gibi histerik düşünceler kızımı herkesten soyutlamama neden oldu.

Zaman ilerledikçe kızımla işaret diliyle anlaşmaya başladık. Büyük oranda kendini ifade etmeye başladı.

Ben kızımı tüm komşularımızdan kaçırmak istedikçe, komşularımız aksine daha da yakınlaşmak için kırıcı bakışlarımı görmüyor, rahatsız edici sözlerimi duymuyordu.

Çok uzun süredir katılmadığımız şirket yemeklerine eşimin ricasıyla artık katılmaya karar verdim. Ve o gün öyle bir şey oldu ki, işte bu satırları yazmama neden olan olayda buydu.

O gün yemek salonundaki herkes, tüm komşularımız, yedi kıtadan, on dört farklı milletten, yedi farklı dine mensup, ten renkleri değişiklik gösteren, ana dilleri birbirinden farklı, kültürleri birbirinden çok uzakta, ama hepsi aynı canlı türüne ait tüm komşularımız; kızımızla işaret diliyle konuşuyorlardı. En gencinden en yaşlısına hepsi kızımla anlaşabiliyor ve onu anlayabiliyorlardı. Gördüklerime inanamıyor, bunun bir rüya olduğunu düşünüyordum. Olduğum yere çöküp kalmıştım, kızımın gözlerindeki mutluluğu sadece hissetmiyor, adeta görüyordum. O an elimden tek bir şey geliyordu; o da hıçkıra hıçkıra ağlamak.

Tüm komşularımız bu süreçte eşimle birlik olup, benden gizli işaret dili öğrenmişlerdi.

Şimdi kızımız dört yaşında. Hiçbir zorluk çekmeden tüm komşularımızla iletişim kurabiliyor. O güzel insanlar ise; “insan” olmanın ne olduğunu yeniden tanımlıyor. Geçmiş geçti artık, gelecek ise ne getirir bilmiyorum. Tek bildiğim bugün insan kalabilmek için mücadele etmek.

Tüm bu organizasyonun ve birlikteliğin mimarlarından olan Yeni Zelanda’lı komşumuz Maru’nun kulaklarımda çınlayan sözüyle veda etmek istiyorum sizlere:

“Dünyayı iyilik kurtaracak masallarına inanmayı bırakalı çok uzun zaman oldu! Ama iyi bir insan olma çabasını ise hiç bırakmadım!”

O güzel insanlara… Saygıyla…

Özkan SARI